FAQ

Hoe kun je signaleren dat gemeenteleden financiële problemen hebben? 
Er zijn bepaalde situaties waarin je als diaconie alert moet zijn, zoals werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en ziekte. In zulke gevallen kunt u als diaken  (bijvoorbeeld tijdens huisbezoek) informeren hoe het financieel gaat. Het is ook mogelijk dat achter andere problemen, bijvoorbeeld problemen in de relatie of in het gezin, financiële zorgen schuilgaan. In dergelijke gevallen is het belangrijk om als diaken regelmatig informeel en in het algemeen te informeren hoe het gaat.  

In veel situaties zijn financiële problemen moeilijk zichtbaar. Het blijkt uit kleine veranderingen in het bestedingspatroon, bijvoorbeeld het minder vaak aanschaffen van nieuwe kleding. Van diakenen vereist het veel fijngevoeligheid om te signaleren. Zie hierover ook de volgende brochure.  

Hoe creëer je als diaconie een zo laag mogelijke drempel, zodat gemeenteleden, indien nodig, hulp vragen bij de diaconie? 
Biedt als diaconie regelmatig aan de gemeente in het algemeen of aan gemeenteleden waarvan u weet dat ze meer kosten hebben of krijgen, aan dat u beschikbaar bent om mee te denken of te ondersteunen. Gemeenteleden moeten een drempel over om aan te kloppen bij de diaconie, maar als u blijft aangeven dat u beschikbaar bent, zullen zij dit, indien de financiële nood hoog is, uiteindelijk doen. Een manier om op een laagdrempelige manier met gemeenteleden in contact te komen, is een belronde door de diakenen aan alle pastorale eenheden om te vragen hoe het gaat en of de diaconie iets voor hen kan betekenen. 

Is het verstandig om als diaconie voor langere tijd financiële hulp te geven? 
De basislijn in de diaconale financiële ondersteuning is dat het nooit om structurele hulp mag gaan. Indien er structurele hulp nodig is, dan zijn er zaken aan de orde van andere aard. Het kan zijn dat het huishoudboekje niet op orde is, of dat er sprake is van een grote kostenpost door, verslaving, of is er geen balans in vaste kosten en inkomen en zo voorts. Een diaconie is er om mensen te helpen in hun nood, ongeacht achtergrond of oorzaak. Maar als het om langdurige hulp gaat is het goed om bovenstaande tegen het daglicht te houden en hierbij professionele organisaties in te schakelen. Denk hierbij aan de burgerlijke gemeente of andere organisaties die actief zijn in budgetbeheer. 

Kan iemand via de diaconie geld doorstorten ten behoeve van andere personen (binnen of buiten de gemeente) of van bepaalde instanties? 
Het hangt er helemaal van af in hoeverre de diaconie invloed heeft op de activiteiten of  bestedingen van de betreffende persoon of instantie. Zo mag de diaconie wel geld doorstorten dat in overleg met de diaconie door de gemeente bijeen is gebracht voor een persoon, gezin of instantie die/dat een diaconaal project in binnen- of buitenland doet, zolang de diaconie het bedrag onder vermelding van het betreffende diaconale project boekt.

Het is echter fiscaal gezien zeer problematisch als de diaconie simpelweg een bedrag doorstort naar een bepaalde persoon of instantie. De besteding op zich valt binnen de doelstelling van een diaconie, maar omdat de gever expliciet aangeeft wat er met de gift moet gebeuren en aan wie de gift gegeven moet worden ligt de beslissingsbevoegdheid van de besteding van het geld in feite niet bij de diaconie, maar bij de gever. De diaconie kan dan namelijk door de Belastingdienst als een zogenoemde ‘loketinstelling’ gezien worden: alleen bedoeld voor het doorgeven van een gift. Dat kan gevolgen hebben voor de ANBI-status van de diaconie. De fiscus kijkt dan door de diaconie heen en kan de gift beschouwen als een gift van een particulier aan een andere particulier (niet zijnde ANBI). Dan zijn de voorwaarden rondom schenken en schenkbelasting van toepassing.

Hoe kun je er als diaconie voor zorgen dat de privacy van hulpvragers gewaarborgd blijft? 
Diakenen hebben conform de kerkorde een geheimhoudingsplicht, maar soms is het nodig dat zij zaken met andere diakenen bespreken of andere gemeenteleden vragen om de hulpvrager bij te staan. Tegelijk moet daarbij maximale vertrouwelijkheid gewaarborgd worden. Ook in dossiers van hulpverlening, bij de verantwoording van hulpvragen in de jaarrekening en in de controle van deze cijfers dient vertrouwelijkheid gewaarborgd te worden. Zie voor een aantal handreikingen de Brochure richtlijnen voor het geven van financiële ondersteuning. 

Hoe moeten we als diaconie omgaan met een hulpvraag van een niet-verzekerd gemeentelid met hoge zorgkosten? 
Probeer dit te beoordelen aan de hand van de algemene handreikingen voor het geven van financiële ondersteuning. Zie onze brochure daarover. Mogelijk kunnen familieleden ook een ondersteunende rol spelen. Mocht het saldo van de diaconie ontoereikend zijn, dan kan deze een beroep doen op het GDC-fonds Ondersteuning diaconieën. Verder is er ook een fonds voor gemoedsbezwaarden, namelijk de stichting Onesiforus. 

Een gemeentelid van ons is ZZP-er en heeft sinds een aantal jaren een eigen bedrijf. Onlangs is geconstateerd dat hij ernstig ziek is, daardoor kan hij in ieder geval voorlopig niet werken. Zelf heeft hij geen arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten en onze diaconale middelen zijn beperkt. Wat kunnen wij als diaconie doen? 

Omdat het betreffende gemeentelid ZZP-er is, is het moeilijker om aanspraak te doen op voorzieningen. Tegelijkertijd hebben burgerlijke gemeenten soms wel een en ander geregeld. Een tip die is om na te gaan bij de burgerlijke gemeente of het gezin recht heeft op bijstand. Gemeenten kunnen het Besluit bijstand zelfstandigen (bbz) toepassen. Wanneer het bedrijf levensvatbaar is, kan de gemeente een krediet verstrekken om de ziekteperiode te overbruggen. 

Stel dat een onbekend persoon bij ons als diaconie of bij onze predikant aanklopt om hulp en onmiddellijk geld nodig heeft, bijvoorbeeld voor een treinrit naar het ziekenhuis (voor bezoek van een familielid of bekende), wat moeten we als diaconie dan doen? 

Om fraude te voorkomen is het raadzaam om de volgende richtlijnen in acht te nemen: 

• Neem alleen hulpvragen uit de eigen regio in behandeling. 
• Zeg tegen de hulpvrager dat u graag eerst op huisbezoek wilt komen voordat u geld toezegt. 
• Wijs binnen de diaconie één persoon aan bij wie alle hulpvragen binnenkomen en die ook contact onderhoudt met andere hulpinstanties, zoals sociale wijkteams. Dit om ‘shopgedrag’ tussen verschillende hulpverleners te voorkomen.  

Zie verder onze brochure over financiële ondersteuning, blz. 5. 

Wat is een verantwoorde hoogte van een diaconale buffer? 
Deze is afhankelijk is van allerlei factoren. We kunnen niet een vast bedrag per lid als buffer voor alle diaconieën aanbevelen. Daarom willen we u als diaconie een aantal aandachtspunten meegeven voor het bepalen van de buffer, namelijk:

• Wat is het totaal aantal leden van uw gemeente?
• Wat is de totale opbrengst van de collecten voor de diaconie?
• Wat is de beschikbare reserve van de diaconie? 
• Hoe hoog zijn in de afgelopen vijf jaar de uitgaven geweest voor financiële ondersteuning? 
• Hoe is de situatie op dit moment in vergelijking met de afgelopen vijf jaar? Is er nog evenveel financiële ondersteuning nodig? Of meer/minder?

Bepaal op grond hiervan de buffer. Houd daarbij ook rekening met algemene financiële ontwikkelingen, zoals inflatie. 

Wat is een diaconaal quotum? 
Een diaconaal quotum is een bijdrage per gemeentelid die jaarlijks van diaconieën gevraagd wordt. Het geld wordt gebruikt ter dekking van de kosten die gemaakt worden door de generale diaconale commissie en de classicale diaconale commissies en vergaderingen. Denk hierbij aan het organiseren van toerustingsavonden, de secretariële en administratieve ondersteuning door het kerkelijk bureau en bijdragen aan kerkelijke periodiek(en). Verder wordt een deel van de quotumbijdrage toegevoegd aan de fondsen die door de generale diacones commissie beheerd wordt (waaronder het fonds Noodhulp en rampen). Sinds 2016 is de bijdrage vastgesteld op € 1,50 per doop- en belijdend lid. 

Stel dat we als diaconie een gebouw aankopen, (ver)bouwen of afbreken of grond aan- of verkopen, moeten we dan contact met de GDC opnemen? 
Ja, conform ordinantie 16, artikel 32 en 35 van de kerkorde behoeven transacties van onroerend goed en beheerdaden voorafgaand advies van de GDC. Neemt u daarom in dergelijke gevallen goed nota van deze artikelen. Bestem de inkomsten van de transactie voor diaconale doeleinden. Neem ook contact op met de GDC om af te stemmen welke financiële documentatie deze nodig heeft om te kunnen adviseren. Overigens: neem ook een bureau met expertise in het beheer van kerkelijke goederen in de arm, zoals KKG te Amersfoort (rentmeesters en makelaars in kerkelijk onroerend goed). 

Mogen we als diaconie een lening verstrekken aan de kerkvoogdij van onze gemeente, bijvoorbeeld ten behoeve van (ver)bouw van de kerk of aankoop van grond? 
Kerkordelijk gezien mag dat (daarover zo meteen meer), maar alleen in bijzondere omstandigheden. Dit betekent dat u het volgende grondig dient te overwegen:
Het verstrekken van een lening van de diaconie aan de kerkvoogdij mag niet ten koste gaan van het diaconaat.
Heeft de diaconie een (te) grote buffer? Dat zou een argument voor zijn.
Stel dat u op een gegeven moment geld voor een diaconaal doel nodig heeft, dan is het zaak dat het uitgeleende geld direct opeisbaar is.
Indien u besluit om een lening aan de kerkvoogdij te verstrekken, dan moet deze aan de volgende voorwaarden voldoen: er moet afgelost worden, er moet sprake zijn van rentebetaling en de afspraken moeten vastgelegd worden in een overeenkomst. Verder is het conform ordinantie 15, artikel 24 en 27.5 van de kerkorde verplicht om de GDC om een advies te vragen. Stemt u met de GDC af welke documentatie deze nodig heeft om een advies te kunnen geven (bijvoorbeeld een leningsovereenkomst en een jaarrekening).  

Stel een overleden gemeentelid heeft een legaat aan de diaconie én aan de kerkvoogdij nagelaten. Mag het bedrag zonder verdere restricties uitgewisseld worden tussen beide organen?
Wij adviseren om in overleg met de notaris en de kerkvoogdij het legaat bij voorbaat al te splitsen, zodat veel papierwerk voorkomen wordt en helderheid geschapen wordt. 

Als diaconie willen wij graag een collecteopbrengst ten goede laten komen aan gevangen- en verslavingszorg. Bij welke organisaties kunnen we hiervoor terecht? 
Door de generale diaconale commissie is een lijst samengesteld met diaconale organisaties. Deze lijst kunt u  hier downloaden. Let op: dit betekent niet automatisch dat de generale diaconale commissie de grondslag van de genoemde stichtingen (volledig) onderschrijft. Er is een onderverdeling gemaakt tussen binnenlands, buitenlands diaconaat en diaconale projecten in Israël. Voor de volledigheid merken we nog op dat het de eigen verantwoordelijkheid is van de plaatselijke diaconie welke organisaties zij steunt. Van belang is om regelmatig de uitgegeven nieuwsbladen en jaarrekeningen door te nemen. 

Wij collecteren regelmatig voor de GDC, namelijk voor de aanbevolen reguliere collecten voor noodhulp in het buitenland en voor diaconale projecten in Malawi. Daarnaast doen wij soms ook een extra collecte voor een ramp die juist heeft plaatsgevonden. Hoe weten wij waar dit geld aan wordt besteed en hoe kunnen we onze gemeente hierover informeren? 

U vindt deze informatie op onze website en in de nieuwsbrief die u als diaconie ontvangt (onder het kopje ‘Overzicht gesteunde diaconale projecten in het buitenland’). Op de website vindt u per project dat door de GDC met collecteopbrengsten ondersteund wordt een beschrijving met foto’s en een link naar de website van de hulporganisatie. Het staat u als diaconie vrij om deze informatie binnen uw gemeente te verspreiden.