Dagelijks Woord

Meer over Kerkvoogd

Auteursrecht

Auteurs- en muziekrechten

Kerkelijke gemeenten kunnen te maken krijgen met het auteursrecht. Binnen het auteursrecht wordt onderscheid gemaakt tussen ‘openbaar maken’ en ‘verveelvoudigen’. Het auteursrecht wordt in de Auteurswet nader beschreven en geregeld.

Auteursrecht heeft zowel te maken met auteursrechtelijk beschermde boeken, teksten en bladmuziek als met het ten gehore brengen van muziek. Tevens wordt onderscheid gemaakt tussen het openbaar maken binnen de muren van het kerkgebouw en het openbaar maken via de kerktelefoon en/of beeldverbinding. In dit artikel wordt het stap voor stap uitgelegd.

In de kerk / offline

‘Openbaar maken’

Onder het ‘openbaar maken’ valt bijvoorbeeld (koor)zang, orgel- en muziekspel en het voordragen van teksten zoals gedichten. Ook in de kerkelijke bijeenkomsten worden deze vormen van ‘openbaar maken’ gebruikt. Iedere gemeente heeft dus te maken met de Auteurswet en het auteursrecht.

Met betrekking tot het ‘openbaar maken’ is in de Auteurswet een uitzondering gemaakt voor de eredienst. De Auteurswet stelt dat de gemeentezang en de instrumentele begeleiding tijdens de eredienst niet beschouwd wordt als inbreuk op het auteursrecht (art 17 c van de Auteurswet).  Echter, het orgelspel voor en na de dienst valt niet onder deze uitzonderingsbepaling. Hierop is het auteursrecht dus wel van toepassing. En ook voor de doordeweekse bijeenkomsten die geen eredienst zijn en voor activiteiten zal het auteursrecht geregeld moeten worden.

Daarom heeft de Hersteld Hervormde Kerk een collectieve regeling getroffen met BumaStemra. BumaStemra is de belangenbehartiger van muziekauteurs in Nederland.

De collectieve regeling is van toepassing voor alle Hersteld Hervormde Gemeenten en geldt voor alle uitingen van zang, muziek en voordracht, op elk tijdstip. Hiermee zijn de auteursrechten, én de betaling van de licentiekosten, met betrekking tot het ‘openbaar maken’ binnen het kerkgebouw geregeld en afgedekt.

‘Verveelvoudigen’

Wanneer vanuit aangekochte liedbundels gezongen wordt is er geen aparte licentie nodig, maar wanneer een gemeente vanuit bestaande liedboeken of zang- of gedichtbundels etc. een eigen zangbundel of liturgie samenstelt, kan dit gezien worden als een vorm van ‘verveelvoudigen’. Ook het projecteren van een lied of tekst ten behoeve van de samenzang of meelezen wordt gezien als een vorm van ‘verveelvoudigen’. Afhankelijk van de samenstelling van de gekozen liederen en teksten, kan vooraf toestemming van de auteur of de uitgever nodig zijn. Verschillende christelijke bundels hebben verschillende auteursrechthebbenden. Als gemeente bent u zelf verantwoordelijk voor het regelen en verkrijgen van deze toestemming en betaling van eventuele daaraan verbonden (licentie)kosten. Naast het direct verkrijgen van toestemming van ieder auteursrechthebbende afzonderlijk, wordt door sommige uitgevers of  belangenbehartigers ook een collectieve Lied Licentie aangeboden. Bijvoorbeeld door de organisatie CCLI. Meer informatie hierover en welke liederen en via welk medium door de licentie gedekt zijn, zijn te vinden op deze website.

N.B. op de psalmberijming van 1773 rust geen auteursrecht meer. Het auteursrecht eindigt namelijk 70 jaar na overlijden van de maker. Gerekend moet worden vanaf de 1ste januari na het jaar waarin de maker is overleden. Door de 70-jaarregel is ook veel klassieke muziek vrij van auteursrecht. 

Buiten de kerk / online

‘Openbaar maken’

Veel gemeenten maken gebruik van het internet om hun kerkdiensten of eventueel andere kerkelijke activiteiten uit te zenden (te streamen).

Daarvoor worden websites zoals Kerkomroep, Kerkdienstgemist en vaak ook de eigen website gebruikt. Maar er kan ook gebruik worden gemaakt van digitale platforms zoals Facebook, Youtube, Instagram of Twitter.

Voor deze twee groepen gelden verschillende licentievoorwaarden.

1. Voorwaarden Kerkomroep, Kerkdienstgemist en de eigen website

Wanneer gebruik wordt gemaakt van Kerkomroep, Kerkdienstgemist en de eigen website dan is een Streaming Licentie verplicht. Dit geldt ook voor een afgeschermde omgeving (achter wachtwoord). Het gaat hierbij om het voldoen aan de auteurswet voor de muziek die te horen is tijdens de streamingdienst. Met de Streaming Licentie zijn alle vormen van muziek streamen tijdens de uitzending toegestaan. En geldt voor zowel audio- als voor beelduitzendingen. In deze streamingslicentie is voor kerken ook het live streamen begrepen.

De streaming licentie is niet bedoeld voor downloads. Het downloaden van uitzendingen is dus eigenlijk niet toegestaan. Maar omdat veel gebruikte platforms deze optie standaard aanbieden worden downloads door BumaStemra toegestaan wanneer kerken over een Steaming Licentie beschikken.

2. Voorwaarden digitale platforms zoals Facebook, Youtube, Instagram of Twitter

Wanneer van deze platforms gebruik wordt gemaakt is er voor live uitzendingen geen Streaming Licentie nodig. BumaStemra heeft voor hun leden namelijk al afspraken gemaakt over het gebruik van muziek via deze platforms. BumaStemra geeft aan dat ondanks de afspraken met deze platforms er toch (delen) tijdens de live streams of streams die later bekeken/beluisterd worden geblokkeerd kunnen worden. Dat komt omdat BumaStemra niet alle rechten op muziek vertegenwoordigt. Muzieklabels en sommige uitgevers bepalen of je hun muziek mag gebruiken. Wanneer een muzieknummer volgens het beleid niet gebruikt mag worden dan blokkeert het platform de (live)stream automatisch. BumaStemra blokkeert zelf niet en kan de blokkades ook niet voorkomen. Per lied kan opgezocht worden wat er gebeurt als het wordt gebruikt. Check het muziekbeleid op YouTube.

N.B. Wanneer een preek voor buiten de kerk (online) beschikbaar wordt gesteld dan dient u hierover vooraf met de predikant afspraken te maken.

‘Verveelvoudigen’

Voor beide groepen platforms geldt dat er tijdens de uitzending geen teksten geprojecteerd mogen worden. Ook dit is een vorm van verveelvoudigen’. Zie hiervoor de toelichting bij het onderdeel ‘IN DE KERK / ONLINE’. Voor de duidelijkheid: het gaat hier dus om teksten waarop auteursrecht rust. Teksten van bijvoorbeeld de Berijming van 1773 kunnen wel worden geprojecteerd.

Is dit alles?

Het antwoord hierop is nee. Auteursrechten en licenties zijn een ingewikkelde materie. Niet alle rechten zijn afgekocht na aanschaf van een groepslicentie. Er zijn ook nog individuele regelingen. Sommige belanghebbenden behartigen hun rechten zelf of bijvoorbeeld (via) een uitgever of hebben het elders uitbesteedt. En denk ook aan de naburige rechten. Deze rechten geven bescherming aan de inspanningen en prestaties van uitvoerende musici, kunstenaars, producenten en omroeporganisaties.  De bescherming lijkt op die van het auteursrecht, vandaar dat ze “naburig” genoemd worden. Daarnaast zijn er ook uitzonderingen op het auteursrecht en kan het auteursrecht eindigen. Het voert te ver om in deze notitie hier uitgebreid op in te gaan. Zie voor een duidelijke uitleg(video) de website: https://www.auteursrecht.nl/

Waar moet ik nog meer op letten?

Denk ook nog aan de privacy en Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Maar daarvoor verwijzen we u naar andere onderdelen op de website waar u uitgebreide informatie over deze onderwerpen kunt vinden. Deze informatie is te vinden via het trefwoordenregister.

Samengevat

  • bij de uitvoering en het gebruik en van ieder muziekstuk,
  • bij het samenstellen, kopiëren en dupliceren van alle liturgie/, kerkboden/, nieuwsbrieven/, overige uitgaven,
  • bij het gebruik van teksten,
  • bij het gebruik van projectiemiddelen,
  • bij het uitzenden/streamen van diensten en bijeenkomsten en activiteiten,
  • bij het gebruik van filmbeelden of een afbeelding etc. etc. . 

Ga in deze gevallen altijd na te gaan of  er auteursrechtelijk beschermd materiaal gebruikt wordt, bij wie de rechten liggen, of er toestemming voor het gebruik nodig is, en aan wie de eventuele vergoeding voldaan moet worden. Vaak is dat te herleiden vanuit de originele bron of uitgave en anders op te zoeken via het internet.

‘Openbaar maken' in de kerk:

Dit is geregeld d.m.v. de collectieve regeling van de HHK met BumaStemra. U hoeft geen actie te ondernemen.

‘Verveelvoudigen’ in de kerk:

Dit is afhankelijk van het gebruikte materiaal en dit regelt u zelf met de rechthebbende of belangenbehartiger.

‘Openbaar maken’ buiten de kerk:

Dit regelt u zelf d.m.v. een Streamings Licentie.
Voor live uitzending via digitale platforms (social media) is geen licentie nodig.

‘Verveelvoudigen’ buiten de kerk:

Hiervoor gelden dezelfde voorwaarden als voor als voor ‘Verveelvoudigen’ in de kerk en dit regelt u zelf.

Zie ook de websites www.auteursrecht.nl, auteurswet, www.bumastemra.nl, https://nl.ccli.com/

Kerkvoogd

Nevensites

Geschriften

Contact

  • © hersteld hervormde kerk 2024

Heeft u vragen over het geloof?

Open Sluit
Ga naar zien-en-geloven.nl