Homiletische oefening

Deze bijdrage geeft een korte impressie van de manier waarop studenten geleerd wordt een preek te schrijven. De stappen, die we bij het proces om van een tekst uit de Schrift tot een preek te komen in achtnemen, zien er samengevat als volgt uit.

Het begint met een grondig lezen en herlezen van het gekozen Bijbelgedeelte. Alle vragen en gedachten die daarbij bovenkomen, worden genoteerd. Uiteraard lezen we daarbij ruim ‘om het gekozen Schriftgedeelte heen’. Op die manier krijgen we zicht op de doorgaande lijnen en de bredere verbanden binnen het betreffende Bijbelboek. Daarbij stellen we bovendien de vraag hoe het tekstgedeelte geplaatst moet worden: in de context, in het geheel van het boek en in het geheel van de Heilige Schrift (de canon).

Dan komen we toe aan het meer ‘technische’ deel van het werk, zoals het vertalen van het tekstgedeelte uit de brontaal, de precieze afbakening van het gedeelte, het analyseren van de verbanden, de opbouw en de structuur van de tekst. Ook het woordonderzoek en de vergelijking met andere, relevante Bijbelteksten krijgen daarbij veel aandacht. Bovendien dringt de vraag naar de preektekst zich hier weer aan ons op: is de preektekst die we in gedachten hadden als zodanig te handhaven? Of wijst de bestudering van het gedeelte in de richting van een andere preektekst of een andere afbakening van de tekst?

Nu komt de historische interpretatie in zicht: we proberen het gedeelte te begrijpen op de manier waarop de eerste hoorders of lezers het begrepen hebben. Dat zal duidelijk(er) maken wat de boodschap, wat het thema van dit Bijbelgedeelte is. Verder vragen we ons af wat de Heere ons in dit gedeelte bekend maakt ten aanzien van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Alles wat we tot nu toe gevonden hebben, controleren we aan de hand van enkele gedegen commentaren.

In de preek gaat het niet alleen om een goede uitleg. Daar zet het wel mee in én daar hangt ook het geheel van af! Vervolgens moeten we ons echter ook afvragen wat dit woord betekent voor de hoorders die – met ons – dit woord horen. We geven ons dus rekenschap van de vraag hoe deze boodschap vertolkt moeten worden om tot klinken te komen in de levens van de zo heel verschillende hoorders. Om die reden bezinnen we ons overigens vooraf al op de vraag voor wie de preek bestemd is.

Tenslotte ordenen we het materiaal dat in de preek moet komen in een preekschets. Daarbij wordt veel aandacht gegeven aan de vorm, de opbouw, de structuur en de manier waarop de verschillende delen van de preek verbonden worden. Als laatste wordt deze schets uitgewerkt tot een geheel uitgeschreven preek.

dr. P.C. Hoek

Homiletische oefening

Onderwijs

Nevensites

Geschriften